Bonjour, nous sommes le 18 mars et voici ce que vous devez savoir concernant les dossiers politiques belges importants. Belgium Matters, votre fil d’Ariane hebdomadaire dans le labyrinthe fédéral Belge. Suivez l’actualité sur la Belgique dans ses frontières et dans le monde !
Hallo, het is 18 Maart en dit is wat u moet weten over belangrijke Belgische politieke kwesties. Belgium Matters, uw wekelijkse broodkruimelspoor door het Belgische federale doolhof. Volg het nieuws over België binnen zijn grenzen en in de wereld!
REVENEZ SUR…
PBUE2024
PERFORMANCES | Pendant la présidence belge de l'UE, jusqu'à présent, des progrès significatifs ont été réalisés dans la conclusion d'accords sur diverses questions législatives avant les élections européennes de juin 2024, rapporte Belga. La Présidence a mis en priorité environ 60 questions clés sur près de 100 projets de loi et a finalisé 47 accords avec les députés européens en 10 semaines. Les défis comprenaient la recherche de soutien des États membres, mais les efforts diplomatiques ont abouti à des compromis réussis. La présidence a également conclu des accords sur des questions ne concernant pas le Parlement, tels que des sanctions contre la Russie et l'allocation des bénéfices des actifs gelés de la Russie à l'Ukraine.
FOCUS COMPÉTITIVITÉ | La présidence belge de l'UE a souligné l'importance des politiques sociales bien organisées pour stimuler la productivité et la croissance économique, selon l’agence Belga. Les ministres ont discuté de l'intégration des politiques économiques et sociales, mettant l'accent sur les investissements dans la garde d'enfants, l'éducation et le bien-être des travailleurs. Des groupes techniques de l'UE examineront l'impact des politiques sociales, ce qui pourrait conduire à des lignes directrices pour les États membres. Renforcer la compétitivité de l'Europe sera une priorité pour la prochaine Commission européenne, avec les contributions du rapport attendu de Mario Draghi sur la compétitivité européenne en juin.
ÉCONOMIE
CRÉDITS | À la fin du quatrième trimestre de 2023, les crédits aux entreprises en Belgique ont augmenté, principalement en raison d'une augmentation des crédits à court et moyen terme, selon les statistiques de la Banque nationale de Belgique. Le taux de croissance annuel des crédits s'est établi à 3,9 % en décembre, contre 3,2 % en septembre. Les nouveaux crédits bancaires ont connu une baisse des taux d'intérêt, sauf pour les crédits à court terme de gros montants. Les banques belges prévoient un durcissement des critères d'octroi de crédits et une baisse de la demande pour le premier trimestre de 2024. En moyenne dans la zone euro, l'octroi de crédits aux entreprises a augmenté au quatrième trimestre de 2023, mais les banques signalent un léger resserrement des critères d'octroi de crédits et une baisse de la demande.
BALANCE COMMERCIALE | La tendance à la baisse des importations et des exportations belges, entamée fin 2022, s'est arrêtée récemment, selon les statistiques de la Banque Nationale de Belgique. Bien que toujours négative, la croissance enregistrée en janvier 2024 est moins marquée qu'en août 2023. Les produits énergétiques ont été les principaux contributeurs à cette contraction, suivis par le secteur de la chimie et des produits pharmaceutiques. Aucune catégorie n'a affiché une croissance positive au cours de cette période. Ces résultats doivent être mis en perspective, car ils sont comparés à une période de croissance exceptionnellement forte un an auparavant, due aux prix élevés des produits énergétiques et à la reprise post-COVID-19.
CROISSANCE | La croissance économique belge pour le quatrième trimestre de 2023 était de 0,3 %, conforme aux attentes, selon les statistiques de la Banque Nationale de Belgique. Prévisions pour le premier trimestre de 2024 : accélération à 0,4 %. La consommation privée reste solide mais le pouvoir d'achat ralentit. Les investissements des entreprises ont baissé mais devraient rebondir. La compétitivité-coût se stabilise, le commerce mondial croît. Prévisions de croissance: 0,3 à 0,4 %.
EMPLOI | Le taux d'emploi en Belgique a légèrement augmenté en 2023, atteignant 72,1%, rapporte The Brussels Times. Cependant, des disparités régionales sont observées, avec des taux d'emploi plus élevés en Flandre (76,8 %) par rapport à Bruxelles (66,5 %) et à la Wallonie (65,5 %). Le taux de chômage de l'OIT est resté stable à 5,6 %, mais des différences notables persistent entre les régions. En outre, environ un quart des 20 à 64 ans étaient inactifs en 2023, avec des taux d'inactivité plus élevés en Wallonie et à Bruxelles qu'en Flandre.
FINANCES PUBLIQUES | La Banque Nationale de Belgique s'inquiète des finances publiques du pays, notant que seule la Slovaquie devrait avoir un déficit budgétaire plus important d'ici 2025, rapporte Bloomberg. Cela souligne la nécessité d'une réduction significative du déficit pour garantir la soutenabilité financière à moyen terme.
...MAIS ÉGALEMENT
NUCLÉAIRE | La Commission énergie de la Chambre a approuvé mercredi quatre propositions législatives visant à prolonger les réacteurs Doel 4 et Tihange 3, rapporte The Brussels Times. Ces projets de loi, axés sur la loi de sortie du nucléaire de 2003, permettent aux réacteurs de fonctionner pendant une décennie supplémentaire au-delà de 2025. Malgré l'opposition, l'approbation marque un développement significatif dans le secteur nucléaire belge. Une deuxième lecture est prévue dans deux semaines avant de passer à la session complète.
JUSTICE | La Belgique présentera son interprétation du génocide à la Cour internationale de justice en soutien à l'appel de l'Afrique du Sud concernant Gaza, rapporte The Brussels Times. Cette décision fait suite à la lettre de la CIJ aux États parties à la Convention de 1948, indiquant la pertinence de son interprétation. La ministre des Affaires étrangères Hadja Lahbib vise à affirmer l'universalité des conventions internationales et a l'intention d'intervenir dans d'autres cas, tels que les accusations de génocide contre les Rohingyas au Myanmar.
AGRICULTEURS | Le tribunal d'Anvers a interdit aux agriculteurs de bloquer les routes d'accès au port avant les manifestations prévues, selon Belga. Les contrevenants seront passibles d'amendes de 1 000 euros par personne et par heure. Cette décision vise à garantir l'accès libre au port et à protéger son infrastructure et ses opérations essentielles.
GAZA | Le Premier ministre belge Alexander De Croo a exhorté Israël à permettre davantage d'aide humanitaire à Gaza, mettant en garde contre l'utilisation de la faim comme arme de guerre, rapporte POLITICO. Il a souligné le risque de famine, appuyé par le Haut représentant de l’Union européenne aux Affaires étrangères Josep Borrell et des groupes d'aide. De Croo, un partisan de la cause palestinienne, a appelé à un cessez-le-feu et prévoit de continuer à plaider en faveur de Gaza pendant la présidence de la Belgique à l'UE.
GAZ RUSSE | La ministre belge de l'Énergie, Tinne Van der Straeten, met en garde contre les risques d'annuler les contrats de transit de gaz russe à Zeebrugge, rapporte L’Écho. Elle souligne les défis juridiques et financiers d'une telle action et préconise une approche européenne pour résoudre la question du gaz russe. Les contrats avec la Russie sont considérés comme une "erreur historique" par la ministre, critiquant un accord signé en 2015 malgré les tensions géopolitiques.
UKRAINE | Le gouvernement belge a approuvé une aide supplémentaire de 412 millions d'euros à l'Ukraine, comprenant des chasseurs de mines, des ambulances blindées et des munitions d'artillerie, selon Belga. Cette assistance porte le soutien financier total de la Belgique à l'Ukraine à 575,7 millions d'euros pour l'année 2024.
ACTIFS RUSSES | La Commission européenne proposera la semaine prochaine de transférer les profits des actifs russes chez Euroclear vers l'Ukraine, mais la Belgique craint l'instabilité financière et veut se protéger contre la saisie des actifs russes, selon Belga. Euroclear et le gouvernement belge suivent de près la décision européenne. L'Ukraine souhaite également utiliser les 190 milliards d'euros des comptes bloqués de la Banque centrale russe.
EXPATRIATION | Entre 2021 et 2023, le Royaume-Uni est devenu le troisième pays où résident le plus de Belges à l'étranger, dépassant ainsi l'Espagne, rapporte The Brussels Times. La France reste en tête du classement depuis cinq ans, suivie des Pays-Bas. Cette augmentation significative au Royaume-Uni peut être attribuée en partie au Brexit. Les pays voisins restent les destinations de prédilection en raison de la proximité linguistique et culturelle. Au total, 532 421 Belges sont enregistrés comme résidant à l'étranger, avec des profils différents selon les pays de destination. Certains émigrent également en raison de la discrimination qu'ils subissent en Belgique, optant pour des pays comme les États du Golfe.
ESPIONNAGE | La Belgique lance un nouveau système de communication sécurisé pour les hauts fonctionnaires, remplaçant le BINII (Belgian Intelligence Network Information Infrastructure) obsolète, rapporte The Brussels Times. Développé par Belgian Secure Communications (BSC), ce système vise à protéger les communications contre l'espionnage étranger. Il comprend des smartphones et ordinateurs portables spécialement conçus, ainsi qu'un réseau fermé pour les données classifiées. Cette initiative vise à positionner la Belgique comme leader mondial de la sécurité des informations confidentielles. Les ministres recevront leurs appareils la semaine prochaine.
ARMÉE | L'armée belge dissout une section et suspend des dizaines d'officiers suite à des révélations de mauvais traitements généralisés, notamment des épreuves d'initiation humiliantes et du harcèlement, rapporte The Brussels Times . La ministre de la Défense, Ludivine Dedonder, condamne ces comportements et met l'accent sur le bien-être des soldats. Les enquêtes se poursuivent pour déterminer l'étendue exacte des actes répréhensibles, avec des efforts pour soutenir les victimes en cours.
NOS LECTURES HEBDOMADAIRES
Dans une pièce d’opinion intitulée “La démocratie, au-delà des illusions démocratiques” et publiée dans L’Écho, Joël Van Cauter, philosophe et économiste, met en garde contre les illusions politiques avant les élections et encourage à une lucidité démocratique. L'auteur souligne le besoin de débattre sérieusement des enjeux politiques et de ne pas se contenter de voter. Il encourage également à rechercher des solutions novatrices aux problèmes sociaux, en s'appuyant sur des preuves et des débats sérieux plutôt que sur des promesses vides.
Dans une chronique intitulée “Quelle sera la politique étrangère de Trump s'il est élu en novembre?” et publiée dans L’Écho, Ian Bremmer, Président et fondateur d’Eurasia Group et de GZERO Media, évoque les conséquences d'un potentiel second mandat de Trump sur les relations internationales, suggérant une politique plus agressive envers la Chine, tout en envisageant une stabilité relative au Moyen-Orient. Il examine également les implications sur le commerce, les relations avec le Mexique et les négociations avec la Corée du Nord, soulignant les craintes d'un retour à l'isolationnisme américain, indépendamment du résultat des élections.
Publié le 11 mars 2024, le rapport de l’Agence européenne de l’environnement sur les risques climatiques met en avant l'urgence d'agir face aux risques climatiques, soulignant les inondations catastrophiques de juillet 2021 en Belgique. La Belgique, en raison de sa situation côtière, est particulièrement vulnérable. Le rapport évalue 36 risques climatiques, dont 21 nécessitent une action immédiate. Il insiste sur l'intégration de l'adaptation climatique dans toutes les politiques belges et la nécessité de budgets dédiés. En tant que présidente actuelle du Conseil de l'Union européenne, la Belgique vise à faire de l'adaptation climatique une priorité.
ÉVÉNEMENT
Le Mercredi 20 mars se tiendra une conférence intitulée “Quelle mobilité dans un monde décarboné ? Welke mobiliteit in een koolstofarme wereld?”, organisée par la Société Royale d’Économie Politique de Belgique.
TERUGBLIK...
PBUE2024
PRESTATIES | Tijdens het Belgisch voorzitterschap van de EU zijn tot nu toe aanzienlijke vooruitgang geboekt bij het sluiten van overeenkomsten over verschillende wetgevingskwesties vóór de Europese verkiezingen van juni 2024, meldt Belga. Het voorzitterschap heeft ongeveer 60 belangrijke kwesties uit bijna 100 wetsvoorstellen tot prioriteit gemaakt en heeft in 10 weken 47 overeenkomsten bereikt met Europese parlementsleden. Uitdagingen omvatten het zoeken naar steun van lidstaten, maar diplomatieke inspanningen hebben geleid tot succesvolle compromissen. Het voorzitterschap heeft ook overeenkomsten gesloten over kwesties die niet het Parlement betreffen, zoals sancties tegen Rusland en de toewijzing van de opbrengsten van bevroren Russische activa aan Oekraïne.
FOCUS OP COMPETITIVITEIT | Het Belgisch voorzitterschap van de EU heeft benadrukt hoe goed georganiseerd sociaal beleid de productiviteit en economische groei kan stimuleren, aldus Belga. Ministers bespraken de integratie van economisch en sociaal beleid, met de nadruk op investeringen in kinderopvang, onderwijs en het welzijn van werknemers. Technische groepen van de EU zullen de impact van sociaal beleid onderzoeken, wat kan leiden tot richtlijnen voor lidstaten. Het versterken van de concurrentiepositie van Europa zal een prioriteit zijn voor de volgende Europese Commissie, met bijdragen van het verwachte rapport van Mario Draghi over Europese concurrentievermogen in juni.
ECONOMIE
KREDIETEN | Tegen het einde van het vierde kwartaal van 2023 zijn de bedrijfskredieten in België gestegen, voornamelijk als gevolg van een toename van kortlopende en middellange kredieten, volgens statistieken van de Nationale Bank van België. De jaarlijkse kredietgroei bedroeg 3,9% in december, tegenover 3,2% in september. Nieuwe bankleningen hadden lagere rentetarieven, behalve voor grote kortlopende kredieten. Belgische banken verwachten dat de criteria voor het verstrekken van leningen zullen worden aangescherpt en dat de vraag in het eerste kwartaal van 2024 zal afnemen. In de eurozone als geheel nam de verstrekking van bedrijfskredieten toe in het vierde kwartaal van 2023, maar banken meldden een lichte verkrapping van de voorwaarden en een afname van de vraag.
HANDELSTEKORT | De dalende trend in de Belgische import en export, die eind 2022 begon, is recentelijk gestopt, volgens statistieken van de Nationale Bank van België. Hoewel nog steeds negatief, was de groei in januari 2024 minder uitgesproken dan in augustus 2023. Energieproducten waren de belangrijkste bijdragers aan deze krimp, gevolgd door de chemische en farmaceutische sector. Geen enkele categorie vertoonde een positieve groei gedurende deze periode. Deze resultaten moeten in perspectief worden geplaatst omdat ze worden vergeleken met een periode van uitzonderlijk sterke groei een jaar eerder, te wijten aan hoge energieprijzen en het post-COVID-19-herstel.
GROEI | De Belgische economische groei voor het vierde kwartaal van 2023 bedroeg 0,3%, in lijn met de verwachtingen, volgens statistieken van de Nationale Bank van België. Voorspellingen voor het eerste kwartaal van 2024: versnelling naar 0,4%. De particuliere consumptie blijft solide, maar de koopkracht vertraagt. Bedrijfsinvesteringen zijn gedaald maar zouden moeten herstellen. De kostencompetitiviteit stabiliseert zich, de wereldhandel groeit. Groeivoorspellingen: 0,3 tot 0,4%.
WERKGELEGENHEID | Het werkgelegenheidspercentage in België is in 2023 licht gestegen tot 72,1%, meldt The Brussels Times. Er zijn echter regionale verschillen, met hogere werkgelegenheidspercentages in Vlaanderen (76,8%) vergeleken met Brussel (66,5%) en Wallonië (65,5%). Het OESO-werkloosheidspercentage bleef stabiel op 5,6%, maar opmerkelijke verschillen tussen regio's blijven bestaan. Bovendien was ongeveer een kwart van de 20- tot 64-jarigen in 2023 niet actief, met hogere inactiviteitspercentages in Wallonië en Brussel dan in Vlaanderen.
OVERHEIDSFINANCIËN | De Nationale Bank van België maakt zich zorgen over de overheidsfinanciën van het land en merkt op dat alleen Slowakije naar verwachting een groter begrotingstekort zal hebben tegen 2025, meldt Bloomberg. Dit benadrukt de noodzaak van aanzienlijke verlaging van het tekort om de financiële duurzaamheid op middellange termijn te waarborgen.
...MAAR OOK
KERNENERGIE | De Energiecommissie van de Kamer heeft woensdag vier wetsvoorstellen goedgekeurd om de reactoren Doel 4 en Tihange 3 te verlengen, meldt The Brussels Times. Deze wetsvoorstellen, gericht op de kernuitstapwet van 2003, stellen de reactoren in staat om een decennium langer te blijven werken dan 2025. Ondanks oppositie markeert de goedkeuring een belangrijke ontwikkeling in de Belgische nucleaire sector. Een tweede lezing staat gepland over twee weken voordat deze naar de voltallige vergadering gaat.
JUSTITIE | België zal zijn interpretatie van genocide presenteren aan het Internationaal Gerechtshof ter ondersteuning van de oproep van Zuid-Afrika met betrekking tot Gaza, meldt The Brussels Times. Deze beslissing volgt op een brief van het ICJ aan de verdragsluitende partijen van het Verdrag van 1948, waarin de relevantie van de interpretatie ervan wordt aangegeven. Minister van Buitenlandse Zaken Hadja Lahbib streeft naar het bevestigen van de universaliteit van internationale verdragen en heeft de intentie om in te grijpen in andere zaken, zoals beschuldigingen van genocide tegen de Rohingya in Myanmar.
LANDBOUWERS | De rechtbank van Antwerpen heeft boeren verboden wegen naar de haven te blokkeren voorafgaand aan geplande protesten, meldt Belga. Overtreders riskeren boetes van € 1.000 per persoon per uur. Deze beslissing heeft tot doel de vrije toegang tot de haven te waarborgen en de essentiële infrastructuur en operaties te beschermen.
GAZA | De Belgische premier Alexander De Croo heeft Israël opgeroepen om meer humanitaire hulp naar Gaza toe te staan, waarbij hij waarschuwt voor het gebruik van honger als oorlogswapen, meldt POLITICO. Hij benadrukte het risico op hongersnood, gesteund door de Hoge Vertegenwoordiger van de Europese Unie voor Buitenlandse Zaken Josep Borrell en hulporganisaties. De Croo, een voorstander van de Palestijnse zaak, heeft opgeroepen tot een staakt-het-vuren en is van plan om tijdens het Belgisch voorzitterschap van de EU te blijven pleiten voor Gaza.
RUSSISCH GAS | De Belgische minister van Energie, Tinne Van der Straeten, waarschuwt voor de risico's van het annuleren van doorvoercontracten voor Russisch gas in Zeebrugge, meldt L’Écho. Ze benadrukt de juridische en financiële uitdagingen van een dergelijke actie en pleit voor een Europese aanpak om het vraagstuk van Russisch gas op te lossen. De contracten met Rusland worden beschouwd als een "historische vergissing" door de minister, die een overeenkomst bekritiseert die in 2015 is ondertekend ondanks geopolitieke spanningen.
OEKRAÏNE | De Belgische regering heeft extra hulp ter waarde van 412 miljoen euro aan Oekraïne goedgekeurd, waaronder mijnenjagers, gepantserde ambulances en artilleriemunitie, meldt Belga. Deze steun brengt de totale financiële steun van België aan Oekraïne voor het jaar 2024 op 575,7 miljoen euro.
RUSSISCHE ACTIVA | De Europese Commissie zal volgende week voorstellen om de winsten van Russische activa bij Euroclear over te maken naar Oekraïne, maar België vreest financiële instabiliteit en wil zich beschermen tegen inbeslagname van Russische activa, meldt Belga. Euroclear en de Belgische regering volgen de Europese beslissing nauwlettend. Oekraïne wil ook de 190 miljard euro aan geblokkeerde rekeningen van de Russische centrale bank gebruiken.
UITWIJKING | Tussen 2021 en 2023 is het Verenigd Koninkrijk het derde land geworden waar de meeste Belgen in het buitenland wonen, waardoor Spanje is ingehaald, meldt The Brussels Times. Frankrijk staat al vijf jaar bovenaan de lijst, gevolgd door Nederland. Deze aanzienlijke toename in het Verenigd Koninkrijk kan gedeeltelijk worden toegeschreven aan de Brexit. Buurlanden blijven de favoriete bestemmingen vanwege de linguïstische en culturele nabijheid. In totaal zijn 532.421 Belgen geregistreerd als in het buitenland wonend, met verschillende profielen afhankelijk van het land van bestemming. Sommigen emigreren ook vanwege discriminatie die ze in België ervaren, en kiezen voor landen zoals die in de Golfregio.
SPIONAGE | België lanceert een nieuw beveiligd communicatiesysteem voor topfunctionarissen, ter vervanging van het verouderde BINII (Belgian Intelligence Network Information Infrastructure), meldt The Brussels Times. Ontwikkeld door Belgian Secure Communications (BSC), is dit systeem bedoeld om communicatie te beschermen tegen buitenlandse spionage. Het omvat speciaal ontworpen smartphones en laptops, evenals een gesloten netwerk voor geclassificeerde gegevens. Dit initiatief beoogt België te positioneren als wereldleider op het gebied van de beveiliging van vertrouwelijke informatie. Ministers ontvangen hun apparaten volgende week.
LEGER | Het Belgische leger ontbindt een sectie en schorst tientallen officieren vanwege onthullingen van wijdverbreid misbruik, waaronder vernederende inwijdingsrituelen en intimidatie, meldt The Brussels Times. Minister van Defensie, Ludivine Dedonder, veroordeelt dit gedrag en benadrukt het welzijn van de soldaten. Onderzoeken worden voortgezet om de exacte omvang van het wangedrag vast te stellen, waarbij inspanningen worden geleverd om slachtoffers te ondersteunen.
ONZE WEKELIJKSE LEZINGEN
In een opiniestuk getiteld "De democratie, voorbij de democratische illusies" en gepubliceerd in L'Écho, waarschuwt Joël Van Cauter, filosoof en econoom, voor politieke illusies voor de verkiezingen en pleit voor democratische helderheid. De auteur benadrukt de noodzaak om serieus te debatteren over politieke kwesties en niet alleen te stemmen. Hij moedigt ook aan om innovatieve oplossingen te zoeken voor sociale problemen, gebaseerd op bewijs en serieuze debatten in plaats van loze beloften.
In een column getiteld "Wat zal het buitenlands beleid van Trump zijn als hij in november wordt herkozen?" en gepubliceerd in L'Écho, bespreekt Ian Bremmer, president en oprichter van Eurasia Group en GZERO Media, de gevolgen van een mogelijke tweede ambtstermijn van Trump voor de internationale betrekkingen. Hij suggereert een agressiever beleid ten opzichte van China, terwijl hij ook een relatieve stabiliteit in het Midden-Oosten overweegt. Hij onderzoekt ook de implicaties voor de handel, de betrekkingen met Mexico en de onderhandelingen met Noord-Korea, waarbij hij wijst op de angst voor een terugkeer naar het Amerikaanse isolationisme, ongeacht de verkiezingsuitslag.
Het rapport van het Europees Milieuagentschap over klimaatrisico's, gepubliceerd op 11 maart 2024, benadrukt de urgentie om te handelen tegen klimaatrisico's, waarbij de catastrofale overstromingen van juli 2021 in België worden benadrukt. België is vanwege zijn kustligging bijzonder kwetsbaar. Het rapport beoordeelt 36 klimaatrisico's, waarvan er 21 onmiddellijke actie vereisen. Het benadrukt de integratie van klimaatadaptatie in alle Belgische beleidsmaatregelen en de noodzaak van specifieke budgetten. Als huidige voorzitter van de Raad van de Europese Unie streeft België ernaar om klimaatadaptatie tot een prioriteit te maken.
EVENEMENT
Op woensdag 20 maart zal een conferentie plaatsvinden met als titel "Welke mobiliteit in een gedecarboniseerde wereld?", georganiseerd door de Koninklijke Vereniging voor Politieke Economie van België.
Deze nieuwsbrief kwam tot stand met bijdragen van Gabriel Papeians de Morchoven.
Ce bulletin fut rédigé grâce aux contributions de Gabriel Papeians de Morchoven.