Nucléaire: Suite et fin - Recovery and Resilience Facility - Quatargate - Sûreté de l'État//Nucleair: Voortzetting en beëindiging - Herstel- en veerkrachtfaciliteit - Quatargate - Staatsveiligheid
Nederlands hieronder
Belgium Matters, votre fil d’Ariane hebdomadaire dans le labyrinthe fédéral Belge. Suivez l’actualité sur la Belgique dans ses frontières et dans le monde !
Belgium Matters, uw wekelijkse broodkruimelspoor door het Belgische federale doolhof. Volg het nieuws over België binnen zijn grenzen en in de wereld!
REVENEZ SUR…
ENERGIE Prolongation du nucléaire - suite et fin
CONTEXTE En 2003, le gouvernement belge a adopté une loi décrivant un plan visant à éliminer progressivement l'énergie nucléaire et à accroître l'utilisation des sources d'énergie renouvelables. Cette loi stipule que tous les réacteurs nucléaires belges doivent être fermés d'ici 2025. Cela inclut la fermeture de deux réacteurs de la centrale nucléaire de Doel et de deux réacteurs de la centrale nucléaire de Tihange. La loi fixe également des objectifs pour accroître l'utilisation des sources d'énergie renouvelables, telles que l'énergie éolienne et solaire. Elle comprend également des mesures visant à promouvoir l'efficacité énergétique et à réduire la dépendance du pays à l'égard des combustibles fossiles. La loi a été réaffirmée en 2015, lors de l'accord entre le gouvernement fédéral, les régions et les communautés. L'accord prévoyait la fermeture des réacteurs de Doel 1 et 2 pour la fin 2015 et de Tihange 1 pour la fin 2025.
© Julien Warnand/EPA-EFE
PASSÉ LE QUART D´HEURE DE GRÂCE, UN ACCORD ? Après plusieurs mois de négociations, et une lettre d’intention posant les bases d’un accord en juillet 2022, le gouvernement belge et Engie ont finalement convenu de prolonger la durée de vie des réacteurs nucléaires Doel 4 et Tihange 3 afin d'atténuer la crise énergétique actuelle, comme nous l’apprend Euractiv. La décision a été prise après des discussions d'un mois sur la prolongation des opérations. Cette prolongation de la durée de vie des réacteurs, afin qu'ils puissent fonctionner pendant 10 ans supplémentaires à partir de 2026, vise à éviter que la Belgique ne soit confrontée à des pénuries d'électricité, en particulier pour l’hiver 2026-2027. Cette décision permettrait d'obtenir des "prix moins volatils" sur le marché de l'électricité et une "plus grande indépendance énergétique". Avant la fermeture de Doel 3 (1006 MW) en septembre dernier, la capacité totale de la centrale de Doel était de 2 935 mégawatts (MW), contre 3 008 MW pour Tihange. Ensemble, les deux seules centrales électriques de Belgique représentaient 50 % de la consommation annuelle d'électricité du pays et équivalaient à 42 milliards de kWh par an.
POLITIQUE - PILE JE GAGNE FACE TU PERDS Les réactions de la part de l’opposition ne se sont pas faites attendre. La prolongation des deux centrales n'est pas un véritable accord mais plutôt un "cheval de Troie", affirme Bart De Wever, le chef du parti séparatiste flamand de droite N-VA, cachant une facture géante à l’intérieur.
Bart De Wever insiste sur le fait qu’un calendrier avait été établi et que si la Belgique a accepté de conclure un partenariat avec Engie (50 % chacun), rien n'est clair quant au coût du démantèlement et de l'élimination des déchets nucléaires, impliquant une probable facture conséquente. Selon Egbert Lachaert (Open VLD), le coût du démantèlement des centrales nucléaires reste à la charge d'Engie. Ce dernier a admis qu’un déficit d'approvisionnement aura lieu à hauteur de 1.8 gigawatts au cours de l'hiver 2025-2026, mais que cet accord signifie que ce problème ne se posera plus à l'hiver 2027.
S’ensuit également les admonestations de la Commission Européenne; qui a insisté sur la nécessité d’assurer le plus haut degré de sûreté nucléaire lors de cette prolongation, comme indiqué à l’agence Belga, le fournisseur principal d’actualité des médias du Royaume.
ECONOMIE L'Union Européenne avait initialement prévu de retarder le paiement de 847 millions d'euros à la Belgique au titre des fonds de recouvrement Covid-19, en raison de l'incapacité du pays à mettre en œuvre des réformes strictes en matière de pensions, rapporte l'Echo. Il est toutefois peu probable que le nouveau délai soit respecté, le Premier ministre Alexander De Croo (Open VLD) n'ayant pas réussi à faire adopter les réformes requises avant la fin de l'année dernière.
© European Commission press corner
Dans une interview au Soir publiée début décembre, Paul Magnette a vigoureusement dénoncé le chantage à la réforme des retraites exercé par l'UE, qu'il a accusée d'hypocrisie et d'outrepasser son mandat.
Pour rappel, Le mécanisme de redressement et de résilience (RRF) de l'Union européenne (UE) est la composante centrale de la NextGenEU, un instrument temporaire qui permet à la Commission de lever des fonds pour contribuer à la relance économique et sociale après la pandémie du coronavirus. En promouvant une reprise durable et inclusive qui garantit que les transitions verte et numérique progressent, le Recovery and Resilience Facility s'inscrit dans les orientations politiques de la Commission Von der Leyen.
En réaction, le Secrétaire d’État à la relance Thomas Dermine (PS) a prévenu que la Belgique renonçait finalement d’emblée à demander l’accès à ces fonds vendredi dernier. Il explique vouloir atteindre les 20 recommandations de la Commission au préalable, nous informe Belga. 2 de ces recommandations doivent encore être appliquées, l’une d’entre elles concernant précisément la réforme des retraites. Le Premier Ministre Alexander De Croo a indiqué vouloir atteindre cet objectif en Mars.
...MAIS ÉGALEMENT
ANVERS ET NARCOTRAFFIQUANTS Les douanes néerlandaises et belges poursuivront leur coopération contre la contrebande de drogue dans les ports de Rotterdam et d'Anvers en 2023, a déclaré mardi la secrétaire d'État aux Finances hollandaise Aukje de Vries. La poursuite de la coopération a été annoncée lors d'une présentation sur les saisies de drogue en 2022. Dans le port d'Anvers, 110 000 kilos de drogue avaient été interceptés en 2022, ce qui représente une forte augmentation par rapport aux drogues interceptées l'année précédente La valeur de revente totale de la cocaïne saisie aux Pays-Bas s'élève à la somme astronomique de 3,5 milliards d'euros, a indiqué mardi le ministère public.
Suite à ces chiffres, des politiciens belges ont demandé que l'armée soit envoyée dans le port d'Anvers. Le vice-premier ministre David Clarinval (MR) a déclaré que le port devait "avoir plus de ressources" et que l'armée devrait être "convoquée pour discuter de la question" avec le ministre de l'Intérieur et le ministre de la Justice.
QUATARGATE Maria Arena (S&D) démissionne de la présidence de la sous-commission des droits de l'homme du Parlement européen (DROI), afin de protéger son image, rapporte POLITICO. Elle n'avait pas déclaré les vols et les logements gratuits qu'elle a reçus du Qatar. Trois des quatre suspects détenus sur la base d'accusations préliminaires ont des liens avec le groupe de députés européens de cette sous-commission.
Dans le cadre de son enquête, la police belge a perquisitionné plusieurs bureaux de collaborateurs parlementaires actuels liés à cette sous-commission. Lorsque les allégations de corruption sont apparues pour la première fois le mois dernier, Mme Arena a déclaré qu'elle se retirerait temporairement de la présidence de la DROI, sans que l'on sache exactement ce que cela signifierait en pratique. Les principaux députés européens de la commission doivent se réunir jeudi pour discuter des prochaines étapes.
Parallèlement, le Parlement européen a entamé ce lundi une procédure d'un mois visant à lever l'immunité de deux législateurs que les enquêteurs belges veulent interroger dans le cadre du scandale de corruption. La présidente du Parlement européen, Roberta Metsola, a déclaré à l'assemblée à Strasbourg que la Belgique avait demandé la levée de l'immunité des législateurs italiens et belges.
Tarabella et Cozzolino, par l'intermédiaire de leurs avocats, nient tous deux tout acte répréhensible et se disent prêts à lever leur immunité et à répondre aux questions des autorités belges.
SÉCURITÉ La Sécurité de l’État a pointé une série de menaces d’ingérence pesant actuellement sur le Royaume, dont la présence s’est accrue depuis l’invasion de l’Ukraine.
La présence d’espions russes sur le territoire belge. Ce facteur de risque avait déjà été identifié. En Mars dernier, la Sûreté de l’État, le SPF Affaires Étrangères et le Service Général du Renseignement et de Sécurité (SGRS) avait déjà dressé une liste d’officiers des renseignements russes travaillant sous le statut de diplomates, ayant mené à l’expulsion de vingt et une personnes considérées comme espions.
Les efforts de la Chine, qui tente de s’immiscer dans la vie publique avec des techniques se trouvant dans une zone grise, entre influence, lobbying, espionnage, chantage économique et désinformation.
Le militantisme et l'extrémisme anti-establishment, consolidé depuis l’activisme contre les mesures COVID et se traduisant désormais par des campagnes de désinformation pro-russe. La Sûreté de l’État considère que ce phénomène peut prendre une ampleur démesurée et perdurer, notamment parmi les populations plus jeunes.
INFLATION REDUCTION ACT Le Premier ministre belge a accusé les Etats-Unis de mener une campagne "agressive" pour attirer les entreprises européennes de l'autre côté de l'Atlantique en leur promettant un soutien dans le cadre de leur nouvelle loi sur les subventions vertes. Alexander De Croo a déclaré lors d'une réunion au Parlement européen mardi dernier que les États-Unis cherchaient à saper l'industrie européenne avec la loi sur la réduction de l'inflation, ou IRA (Inflation Reduction Act) un programme de soutien de 369 milliards de dollars adopté en août.
Selon le Premier Ministre, la seule réponse à la loi américaine "injuste" est d'introduire des subventions similaires. Lors du même événement, Ilham Kadri, PDG de Solvay, l'entreprise chimique belge, a appelé à une "IRA européenne". Le Premier Minitre De Croo a également accusé Washington d'avoir "intimidé" les Pays-Bas pour qu'ils imposent une interdiction des exportations d'équipements avancés de fabrication de puces en silicium vers la Chine. Les Pays-Bas devraient collaborer avec Bruxelles pour résister à la pression américaine.
ICYMI Une frégate russe est passée devant la côte belge en début de semaine, dans les eaux internationales. Le navire de guerre, une frégate de classe Amiral Gorshkov, est parti de Severomorsk (près de la Finlande) le 4 janvier, accompagné du navire de ravitaillement Kama. Les deux navires, accompagnés d'abord par la marine norvégienne puis par la marine britannique, ont traversé la Manche.
TERUG NAAR...
ENERGIE Uitbreiding van kernenergie - voortzetting en einde
ACHTERGROND In 2003 heeft de Belgische regering een wet aangenomen met een plan om kernenergie geleidelijk af te schaffen en het gebruik van hernieuwbare energiebronnen te vergroten. Deze wet bepaalt dat alle Belgische kernreactoren tegen 2025 gesloten moeten zijn. Dit omvat de sluiting van twee reactoren van de kerncentrale Doel en twee reactoren van de kerncentrale Tihange. De wet bevat ook doelstellingen voor een groter gebruik van hernieuwbare energiebronnen, zoals wind- en zonne-energie. Het omvat ook maatregelen om energie-efficiëntie te bevorderen en het land minder afhankelijk te maken van fossiele brandstoffen. De wet werd opnieuw bevestigd in 2015, toen de federale regering, de gewesten en de gemeenschappen een akkoord bereikten. Het akkoord voorzag in de sluiting van de reactoren Doel 1 en 2 tegen eind 2015 en van Tihange 1 tegen eind 2025.
NA HET KWARTIER VAN GENADE, EEN OVEREENKOMST? Na verschillende maanden van onderhandelingen en een intentieverklaring die de basis legde voor een overeenkomst in juli 2022, zijn de Belgische regering en Engie het eindelijk eens geworden over een verlenging van de levensduur van de kernreactoren Doel 4 en Tihange 3 om de huidige energiecrisis te verlichten, zo heeft Euractiv vernomen. Het besluit werd genomen na een maandenlange discussie over de uitbreiding van de operaties. De verlenging van de levensduur van de reactoren, zodat ze vanaf 2026 tien jaar langer kunnen werken, moet voorkomen dat België met name in de winter van 2026-2027 met elektriciteitstekorten wordt geconfronteerd. Dit besluit zou leiden tot "minder volatiele prijzen" op de elektriciteitsmarkt en "een grotere energieonafhankelijkheid". Vóór de sluiting van Doel 3 (1006 MW) afgelopen september bedroeg de totale capaciteit van de fabriek in Doel 2.935 megawatt (MW), tegenover 3.008 MW voor Tihange. De twee Belgische elektriciteitscentrales waren samen goed voor 50% van het jaarlijkse elektriciteitsverbruik van het land en kwamen overeen met 42 miljard kWh per jaar.
POLITIEK - I WILL WIN, YOU WILL LOSE De reacties van de oppositie waren snel. De uitbreiding van de twee centrales is geen echte deal maar eerder een "paard van Troje", zegt Bart De Wever, leider van de rechtse Vlaamse afscheidingspartij N-VA, die er een gigantische rekening in verbergt.
De Wever benadrukt dat er een tijdschema is opgesteld en dat België weliswaar heeft ingestemd met een partnerschap met Engie (elk 50%), maar dat niets duidelijk is over de kosten van ontmanteling en verwijdering van het kernafval, wat een waarschijnlijk hoge rekening impliceert. Volgens Egbert Lachaert (Open VLD) blijven de kosten voor de ontmanteling van kerncentrales voor rekening van Engie. Deze gaf toe dat er in de winter van 2025-2026 een voorzieningstekort van 1,8 gigawatt zal zijn, maar dat dit akkoord betekent dat dit probleem zich in de winter van 2027 niet meer zal voordoen.
Dit wordt ook gevolgd door vermaningen van de Europese Commissie, die heeft aangedrongen op de noodzaak om tijdens deze verlenging de hoogste graad van nucleaire veiligheid te waarborgen, zoals gemeld door Belga, de belangrijkste mediaprovider van het Koninkrijk.
ECONOMIE De Europese Unie was aanvankelijk van plan om de betaling van 847 miljoen euro aan België in het kader van de Covid-19-herstelfondsen uit te stellen omdat het land geen strenge pensioenhervormingen heeft doorgevoerd, meldt de Echo. Het is echter onwaarschijnlijk dat de nieuwe termijn wordt gehaald, aangezien premier Alexander De Croo (Open VLD) er eind vorig jaar niet in slaagde de vereiste hervormingen door te drukken.
In een begin december gepubliceerd interview met Le Soir heeft Paul Magnette de chantage van de EU met betrekking tot de pensioenhervorming scherp veroordeeld en beschuldigd van hypocrisie en overschrijding van haar mandaat.
Ter herinnering: de herstel- en veerkrachtfaciliteit van de Europese Unie (RRF) is het centrale onderdeel van NextGenEU, een tijdelijk instrument waarmee de Commissie middelen kan werven om bij te dragen aan het economisch en sociaal herstel na de pandemie van het coronavirus. Door een duurzaam en inclusief herstel te bevorderen dat ervoor zorgt dat de groene en digitale transitie vordert, is de faciliteit voor herstel en veerkracht in overeenstemming met de beleidsrichtsnoeren van de Commissie Von der Leyen.
In een reactie waarschuwde staatssecretaris voor Herstel Thomas Dermine (PS) dat België afgelopen vrijdag definitief zou afzien van het aanvragen van toegang tot deze fondsen. Hij legt uit dat hij eerst de 20 aanbevelingen van de Commissie wil bereiken, zo laat Belga weten. Twee van deze aanbevelingen moeten nog worden uitgevoerd, waarvan er één specifiek betrekking heeft op de pensioenhervorming. Premier Alexander De Croo heeft aangegeven dat hij dit doel in maart wil bereiken.
…MAAR OOK
ANTWERP EN NARCOTRAFFICANEN De Nederlandse en Belgische douane zetten hun samenwerking tegen drugssmokkel in de havens van Rotterdam en Antwerpen in 2023 voort, zei de Nederlandse staatssecretaris van Financiën Aukje de Vries dinsdag. De voortgezette samenwerking werd aangekondigd tijdens een presentatie over drugsvangsten in 2022. In de haven van Antwerpen werd in 2022 110.000 kilo drugs onderschept, een forse stijging ten opzichte van de drugs die het jaar daarvoor werden onderschept. De totale doorverkoopwaarde van de in Nederland in beslag genomen cocaïne bedraagt maar liefst 3,5 miljard euro, zei het Openbaar Ministerie dinsdag.
Naar aanleiding van deze cijfers hebben Belgische politici opgeroepen om het leger naar de haven van Antwerpen te sturen. Vicepremier David Clarinval (MR) zei dat de haven "over meer middelen moet beschikken" en dat het leger moet worden "opgeroepen om de kwestie te bespreken" met de minister van Binnenlandse Zaken en de minister van Justitie.
QUATARGATE Maria Arena (S&D) treedt af als voorzitter van de Subcommissie mensenrechten van het Europees Parlement (DROI), om haar imago te beschermen, meldt POLITICO. Ze had de vluchten en gratis accommodatie die ze van Qatar kreeg niet aangegeven. Drie van de vier in voorlopige hechtenis genomen verdachten hebben banden met de groep leden van het subcomité.
In het kader van het onderzoek heeft de Belgische politie verschillende kantoren doorzocht van huidige parlementaire medewerkers die banden hebben met de subcommissie. Toen de beschuldigingen van corruptie vorige maand voor het eerst opdoken, zei Arena dat zij tijdelijk zou aftreden als voorzitter van DROI, hoewel niet duidelijk is wat dit in de praktijk zou betekenen. De belangrijkste leden van de commissie komen donderdag bijeen om de volgende stappen te bespreken.
Ondertussen is het Europees Parlement maandag een maandenlange procedure begonnen om de immuniteit op te heffen van twee wetgevers die Belgische onderzoekers willen ondervragen in het corruptieschandaal. Voorzitter van het Europees Parlement Roberta Metsola vertelde de vergadering in Straatsburg dat België heeft verzocht om opheffing van de immuniteit van de Italiaanse en Belgische wetgevers.
Tarabella en Cozzolino ontkennen via hun advocaten elk vergrijp en zeggen bereid te zijn hun immuniteit op te heffen en vragen van de Belgische autoriteiten te beantwoorden.
VEILIGHEID De staatsveiligheid heeft een reeks storingsdreigingen vastgesteld waarmee het Koninkrijk momenteel wordt geconfronteerd en waarvan de aanwezigheid sinds de invasie in Oekraïne is toegenomen.
De aanwezigheid van Russische spionnen op Belgisch grondgebied. Deze risicofactor was reeds vastgesteld. Afgelopen maart hadden de Staatsveiligheid, de FOD Buitenlandse Zaken en de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (SGRS) al een lijst opgesteld van Russische inlichtingenofficieren die onder het statuut van diplomaat werken, wat leidde tot de uitwijzing van eenentwintig personen die als spionnen werden beschouwd.
De inspanningen van China om zich in het openbare leven te mengen met technieken die in een grijs gebied liggen tussen beïnvloeding, lobbyen, spionage, economische chantage en desinformatie.
Anti-establishment militantie en extremisme, geconsolideerd sinds het activisme tegen de COVID-maatregelen en nu vertaald in pro-Russische desinformatiecampagnes. De staatsveiligheid is van mening dat dit verschijnsel onevenredig groot en langdurig kan worden, vooral onder jongere bevolkingsgroepen.
INFLATION REDUCTION ACT De Belgische premier heeft de Verenigde Staten ervan beschuldigd een "agressieve" campagne te voeren om Europese bedrijven over de Atlantische Oceaan te lokken door hun steun te beloven in het kader van hun nieuwe wet inzake groene subsidies. Alexander De Croo vertelde dinsdag tijdens een bijeenkomst in het Europees Parlement dat de VS de Europese industrie proberen te ondermijnen met de Inflation Reduction Act (IRA), een steunprogramma van 369 miljard dollar dat in augustus is goedgekeurd.
Volgens de premier is het enige antwoord op de "oneerlijke" Amerikaanse wet de invoering van soortgelijke subsidies. Tijdens hetzelfde evenement riep Ilham Kadri, CEO van Solvay, het Belgische chemiebedrijf, op tot een "Europese IRA". Premier De Croo beschuldigde Washington er ook van Nederland te "intimideren" door een verbod in te stellen op de uitvoer van geavanceerde apparatuur voor het maken van siliciumchips naar China. Nederland moet met Brussel samenwerken om de druk van de VS te weerstaan.
ICYMI Een Russisch fregat passeerde eerder deze week de Belgische kust in internationale wateren. Het oorlogsschip, een fregat van de Admiraal Gorshkov-klasse, vertrok op 4 januari uit Severomorsk (bij Finland), vergezeld van het bevoorradingsschip Kama. De twee schepen, eerst begeleid door de Noorse en daarna door de Britse marine, staken het Kanaal over.
Deze nieuwsbrief kwam tot stand met bijdragen van Gabriel Papeians de Morchoven.
Ce bulletin fut rédigé grâce aux contributions de Gabriel Papeians de Morchoven.