L’Europe valide €909 millions pour la Belgique | Europa keurt €909 miljoen goed voor België
Nederlands hieronder
Bonjour, nous sommes le 14 avril et voici ce que vous devez savoir concernant les dossiers politiques belges importants. Belgium Matters, votre fil d’Ariane hebdomadaire dans le labyrinthe fédéral Belge. Suivez l’actualité sur la Belgique dans ses frontières et dans le monde !
Hallo, het is 14 April en dit is wat u moet weten over belangrijke Belgische politieke kwesties. Belgium Matters, uw wekelijkse broodkruimelspoor door het Belgische federale doolhof. Volg het nieuws over België binnen zijn grenzen en in de wereld!
REVENEZ SUR…
PLAN DE RELANCE BELGE
CONTEXTE | Le plan de relance et de résilience de la Belgique prévoit un vaste ensemble d’investissements et de réformes. Il est financé par environ 5 milliards d’euros de subventions et 244 millions d’euros de prêts.

EN BREF | La Commission européenne a validé l’évaluation préliminaire positive de la deuxième demande de paiement de la Belgique au titre de la Facilité pour la reprise et la résilience, d’un montant de 909 millions d’euros. Cette décision fait suite à la demande soumise le 25 juillet 2024, et confirme que la Belgique a rempli 38 jalons et 8 objectifs fixés par la décision d’exécution du Conseil pour ce deuxième versement.
DÉTAILS | La Commission salue les 13 réformes et 34 investissements de la deuxième tranche du plan belge, axés sur le numérique, l’innovation, la transition verte, la mobilité, l’éducation et l’économie circulaire. Parmi les avancées clés : des travaux sur la ligne Bruxelles-Luxembourg, plus de 6 000 places vélo en gare, cinq gares rendues accessibles, et une forte progression de la couverture 5G, passée de 4 % en 2021 à 40 % en 2023.
PROCHAINES ÉTAPES | La Commission transmettra son évaluation préliminaire du respect des jalons et objectifs par la Belgique au Comité économique et financier (CEF), qui dispose de quatre semaines pour rendre son avis. Le versement des 909 millions d’euros pourra ensuite avoir lieu, sous réserve de l’adoption formelle de la décision de paiement par la Commission.
FÉDÉRAL: ACCORD DE PÂQUES
EN BREF | Le gouvernement a conclu un accord après 14 heures de réunion, validant le paquet socio-économique dit de « Pâques ». L’« Arizona » s’est accordée sur des mesures portant notamment sur le travail, la fiscalité et l’énergie, balisant la fin de législature malgré des tensions internes persistantes.
RÉFORMES | Sur le volet social, les allocations de chômage seront limitées dans le temps, et l’indexation des pensions les plus élevées sera plafonnée à un montant forfaitaire. Le suivi des malades de longue durée sera renforcé afin de favoriser le retour à l’emploi. 150 millions d’euros seront investis pour lutter contre la surpopulation carcérale et intensifier les expulsions de détenus en séjour irrégulier. Un durcissement du regroupement familial (seuil de revenus relevé, délai d’attente accru, âge minimal fixé à 21 ans) et irrecevabilité des demandes déjà traitées dans un autre pays de l’UE sont prévus.
DÉFENSE | Le gouvernement belge a annoncé, dans l’accord de Pâques, une hausse record des dépenses militaires pour atteindre 2 % du PIB dès 2025, via un financement mixte (avoirs russes gelés, dividendes publics, ventes d’actifs). Cette mesure a déclenché une forte réaction politique : l’Open VLD dénonce un manque de vision, le PVDA critique une priorité budgétaire injustifiée, et le PS comme Groen pointent l’absence de justice fiscale et les impacts sur les demandeurs d’emploi.
...MAIS ÉGALEMENT
UKRAINE | La Belgique a annoncé un soutien militaire annuel d’un milliard d’euros à l’Ukraine, dans le cadre d’un partenariat de défense renforcé. Cette aide couvrira notamment la livraison de deux F-16 pour pièces en 2025, suivie d’au moins deux avions opérationnels en 2026, en attendant l’arrivée des F-35 en Belgique. La délégation belge, conduite par Bart De Wever et accompagnée des ministres Maxime Prévot et Theo Francken, a aussi discuté de projets de production conjointe d’armement en Ukraine. Une visite à Boutcha a précédé les entretiens officiels.
INNOVATION | La Belgique n'encourage pas suffisamment l'innovation, selon une analyse récente. Les avantages fiscaux moins généreux et une culture entrepreneuriale prudente freinent la compétitivité du pays dans ce domaine. Des experts appellent à des réformes pour stimuler la recherche et le développement.
CYBERSÉCURITÉ | L’armée belge lance un département à Bruges, sur le campus de la Haute École Howest, spécialisée en cybersécurité. L’objectif est de renforcer les liens avec l’industrie et le monde académique, en adaptant les technologies civiles aux besoins militaires. Ce centre, orienté vers la cybersécurité maritime, facilitera le recrutement de talents formés localement.
JUSTICE | Le ministre belge des Affaires étrangères rencontrera le président de la CPI afin de lever tout doute sur le soutien de la Belgique à l’institution. Cette initiative fait suite aux propos de Bart De Wever, qui a affirmé que la Belgique n’exécuterait pas un éventuel mandat contre Netanyahu, suscitant des tensions au sein du gouvernement.
ENVIRONNEMENT | La Belgique soutient l’accord de l’OMI visant à réduire les émissions du transport maritime de 30 % d’ici 2035 et de 65 % d’ici 2040, par rapport à 2008. Les armateurs devront verser 380 dollars par tonne de CO₂ excédentaire dans un fonds « Net Zero » destiné à financer la transition. Une option plus ambitieuse, appuyée par la Belgique, prévoit jusqu’à 43 % de réduction d’ici 2035 via des mécanismes compensatoires.
CULTURE | La réforme du statut d’artiste en Belgique, transformé en « certificat de travail artistique », a entraîné une explosion des coûts : 136 millions d'euros versés en 2024 contre 11 millions budgétés. Le ministre de l'Emploi, David Clarinval (MR), envisage de limiter les allocations de chômage à deux ans pour les moins de 55 ans, y compris dans le secteur culturel, suscitant des tensions politiques. L'opposition, notamment Sarah Schlitz (Ecolo), dénonce une remise en cause du soutien aux artistes.
INDUSTRIE | Face au retour de Donald Trump et à ses velléités protectionnistes, le gouvernement fédéral belge entend accélérer la mise en œuvre de son plan de réindustrialisation. Celui-ci vise à renforcer la résilience économique par la relocalisation de chaînes de valeur stratégiques, en soutenant des secteurs clés comme la production de semi-conducteurs, les technologies vertes et la défense. Le plan inclut des incitants fiscaux, un soutien au capital-risque industriel et une politique d’approvisionnement plus souveraine, en coordination avec les initiatives industrielles de l’Union européenne.
ÉNERGIE | Le gouvernement fédéral belge a injecté 200 millions d'euros dans Elia, le gestionnaire du réseau électrique national, via la SFPIM. Cette participation vise à soutenir les investissements dans les infrastructures critiques, notamment les interconnexions européennes et les projets liés à la transition énergétique. Elle s'inscrit dans une stratégie plus large de sécurisation de l'approvisionnement énergétique et de renforcement de la souveraineté industrielle de la Belgique.
FINANCES PUBLIQUES | La SFPIM, bras financier de l'État belge, a enregistré une baisse significative de ses résultats en 2024, principalement due à des réductions de valeur sur certaines participations. Cette situation soulève des questions sur l'avenir de l'institution et sur la stratégie d'investissement de l'État dans des secteurs clés de l'économie.
JUSTICE | Les chefs de corps du ministère public belge ont exprimé leur inquiétude face à la réforme des pensions des magistrats, qui pourrait entraîner une grève. Cette réforme prévoit l’alignement progressif du régime de pension des magistrats sur celui des fonctionnaires, suscitant des préoccupations quant à l’attractivité de la profession et à l’indépendance judiciaire. Les discussions sont en cours pour trouver un compromis.
NOS LECTURES HEBDOMADAIRES
Dans L’Écho, “Ce n’est pas Trump qui devrait nous faire peur, c’est notre renoncement”, par Zakia Khattabi (Ecolo)
Dans L’Écho, “Ne pas supprimer, mais réformer la mesure "zéro coti" pour le premier employé”, par Lowie Cnockaert (Groupe du Vendredi)
Dans L’Écho, “Sous les tarifs américains, une guerre des taux d'intérêt?”, par Rudy Aernoudt (chef de cabinet de G.-L. Bouchez)
Par l’Egmont Institute, “Will the New Government Safely Navigate Belgium through Turbulent International Waters?”, par Wannes Verstraete
KEER TERUG OP...
BELGISCH HERSTELPLAN
CONTEXT | Het Belgische herstel- en veerkrachtplan omvat een breed scala aan investeringen en hervormingen. Het wordt gefinancierd met ongeveer 5 miljard euro aan subsidies en 244 miljoen euro aan leningen.
KORT SAMENGEVAT | De Europese Commissie heeft de positieve voorlopige beoordeling goedgekeurd van het tweede betalingsverzoek van België in het kader van de Faciliteit voor Herstel en Veerkracht, ten belope van 909 miljoen euro. Dit volgt op het verzoek van 25 juli 2024 en bevestigt dat België 38 mijlpalen en 8 doelstellingen heeft behaald zoals vastgesteld in het Uitvoeringsbesluit van de Raad.
DETAILS | De Commissie verwelkomt de 13 hervormingen en 34 investeringen van de tweede schijf van het Belgische plan, gericht op digitalisering, innovatie, de groene transitie, mobiliteit, onderwijs en circulaire economie. Tot de belangrijkste verwezenlijkingen behoren werkzaamheden aan de spoorlijn Brussel-Luxemburg, meer dan 6.000 fietsstallingen aan stations, vijf toegankelijke stations en een sterke stijging van de 5G-dekking van 4% in 2021 naar 40% in 2023.
VOLGENDE STAPPEN | HERSTEL | De Commissie zal haar voorlopige beoordeling van de behaalde mijlpalen en doelstellingen aan het Economisch en Financieel Comité (EFC) voorleggen, dat vier weken de tijd heeft om een advies te geven. De betaling van de 909 miljoen euro kan volgen na goedkeuring van het besluit door de Commissie.
FEDERAAL: PAASAKKOORD
KORT SAMENGEVAT | De federale regering bereikte na 14 uur onderhandelen een akkoord over het zogenaamde “Paaspakket”. De “Arizona-coalitie” stemde in met maatregelen rond werk, fiscaliteit en energie, waarmee de legislatuur wordt uitgezet ondanks aanhoudende interne spanningen.
HERVORMINGEN | Op sociaal vlak worden werkloosheidsuitkeringen beperkt in de tijd, en wordt de indexering van de hoogste pensioenen geplafonneerd op een forfaitair bedrag. De opvolging van langdurig zieken wordt versterkt om de re-integratie op de arbeidsmarkt te bevorderen. Er wordt 150 miljoen euro uitgetrokken om overbevolking in gevangenissen aan te pakken en de uitwijzing van illegale gedetineerden te versnellen. Het gezinshereniging wordt verstrengd (hogere inkomensdrempel, langere wachttijd, minimumleeftijd van 21 jaar) en asielaanvragen die al in een ander EU-land werden behandeld, worden onontvankelijk verklaard.
DEFENSIE | De Belgische regering kondigde in het Paasakkoord een historische verhoging van de militaire uitgaven aan om tegen 2025 2% van het BBP te bereiken. Dit gebeurt via gemengde financiering (bevroren Russische tegoeden, overheidsdividenden, activa-verkoop). De maatregel leidde tot forse politieke tegenreacties: Open VLD spreekt van een gebrek aan visie, PVDA hekelt de budgettaire prioriteit en PS en Groen wijzen op het gebrek aan fiscale rechtvaardigheid en de impact op werkzoekenden.
...MAAR OOK
OEKRAÏNE | België kondigde een jaarlijkse militaire steun van €1 miljard aan voor Oekraïne in het kader van een versterkt defensiepartnerschap. Deze steun omvat onder meer de levering van twee F-16's voor onderdelen in 2025 en minstens twee operationele toestellen in 2026, in afwachting van de komst van F-35's. De Belgische delegatie onder leiding van Bart De Wever, samen met ministers Maxime Prévot en Theo Francken, besprak ook gezamenlijke wapenproductie in Oekraïne. Een bezoek aan Boetsja ging aan de gesprekken vooraf.
INNOVATIE | Volgens een recente analyse stimuleert België innovatie onvoldoende. Minder aantrekkelijke fiscale voordelen en een voorzichtige ondernemingscultuur remmen de concurrentiekracht. Experts pleiten voor hervormingen om onderzoek en ontwikkeling te bevorderen.
CYBERSECURITY | Het Belgisch leger richt een nieuwe afdeling op in Brugge, op de campus van Hogeschool Howest, gespecialiseerd in cybersecurity. Doel is om de samenwerking met de industrie en academische wereld te versterken, door civiele technologieën aan te passen aan militaire noden. De focus ligt op maritieme cybersecurity en op het aantrekken van lokaal opgeleid talent.
JUSTITIE | De Belgische minister van Buitenlandse Zaken zal de voorzitter van het Internationaal Strafhof ontmoeten om elke twijfel over de Belgische steun aan het Hof weg te nemen. Dit volgt op uitspraken van Bart De Wever over de niet-uitvoering van een eventueel arrestatiebevel tegen Netanyahu, die spanningen binnen de regering veroorzaakten.
MILIEU | België steunt het IMO-akkoord om de uitstoot in de scheepvaart met 30% tegen 2035 en 65% tegen 2040 te verminderen (t.o.v. 2008). Reders die de norm overschrijden, betalen $380 per ton CO2 in een “Net Zero” fonds voor sectorale transitie. Een ambitieuzere optie voorziet 43% reductie tegen 2035 via compensatiemechanismen.
CULTUUR | De hervorming van het kunstenaarsstatuut in België, omgevormd tot een ‘attest van artistieke arbeid’, leidde tot een kostenexplosie: 136 miljoen euro uitgekeerd in 2024 tegenover 11 miljoen gebudgetteerd. Minister van Werk David Clarinval (MR) overweegt om ook in de culturele sector de werkloosheidsuitkering tot twee jaar te beperken, wat politieke spanningen veroorzaakt. Oppositie, waaronder Sarah Schlitz (Ecolo), vreest afbouw van steun aan kunstenaars.
INDUSTRIE | Door de terugkeer van Donald Trump en zijn protectionistische dreiging wil de Belgische regering haar herindustrialisatieplan versneld uitvoeren. Dat richt zich op economische weerbaarheid via herlokalisatie van strategische waardeketens, met steun aan sleutelindustrieën zoals halfgeleiders, groene technologie en defensie. Het plan bevat fiscale stimulansen, steun aan industrieel risicokapitaal en een meer autonome bevoorradingspolitiek, afgestemd op EU-initatieven.
ENERGIE | De federale regering pompte 200 miljoen euro in Elia, de nationale netbeheerder, via de SFPIM. Die participatie dient om investeringen in kritieke infrastructuur te ondersteunen, met name Europese interconnecties en projecten voor de energietransitie. Dit kadert in een bredere strategie voor bevoorradingszekerheid en industriële soevereiniteit.
OVERHEIDSFINANCIËN | De SFPIM, het financieel vehikel van de Belgische staat, noteerde in 2024 een forse terugval van haar resultaten, hoofdzakelijk door waardeverminderingen op bepaalde deelnemingen. Dit roept vragen op over de toekomst van de instelling en het investeringsbeleid van de staat in strategische sectoren.
JUSTITIE | De korpschefs van het openbaar ministerie uitten hun bezorgdheid over de geplande pensioenhervorming van magistraten, die mogelijk tot een staking leidt. De hervorming voorziet een geleidelijke aanpassing van hun pensioenregeling aan die van ambtenaren, wat vragen oproept over de aantrekkelijkheid van het beroep en de rechterlijke onafhankelijkheid. Er wordt gezocht naar een compromis.
ONZE WEEKLEZINGEN
In L’Écho: “Niet Trump moet ons bang maken, maar onze berusting”, door Zakia Khattabi (Ecolo)
In L’Écho: “Schaf de maatregel "nul bijdragen" voor de eerste werknemer niet af, maar hervorm ze”, door Lowie Cnockaert (Groupe du Vendredi)
In L’Écho: “Achter de Amerikaanse tarieven schuilt een renteoorlog?”, door Rudy Aernoudt (kabinetchef van G.-L. Bouchez)
Door het Egmont Institute: “Kan de nieuwe regering België veilig door woelige internationale wateren loodsen?”, door Wannes Verstraete
Deze nieuwsbrief kwam tot stand met bijdragen van Gabriel Papeians de Morchoven.
Ce bulletin fut rédigé grâce aux contributions de Gabriel Papeians de Morchoven.