Bonjour, nous sommes le 22 janvier et voici ce que vous devez savoir concernant les dossiers politiques belges importants. Belgium Matters, votre fil d’Ariane hebdomadaire dans le labyrinthe fédéral Belge. Suivez l’actualité sur la Belgique dans ses frontières et dans le monde !
Hallo, het is 22 Januari en dit is wat u moet weten over belangrijke Belgische politieke kwesties. Belgium Matters, uw wekelijkse broodkruimelspoor door het Belgische federale doolhof. Volg het nieuws over België binnen zijn grenzen en in de wereld!
REVENEZ SUR…
DAVOS
EN BREF | La Belgique a fait ses débuts lors du 54e Forum économique mondial à Davos, mettant en avant son économie à travers la "Belgium House", rapporte Belga. Le Premier ministre Alexander De Croo a dirigé la délégation, établissant des liens avec des dirigeants mondiaux tels que Bill Gates. La Flandre a activement cherché des connexions avec les investisseurs. L'ordre du jour comprenait des discussions sur les diamants russes et l'expansion de certains secteurs sous des sanctions internationales. La présence de la Belgique a souligné la collaboration et les opportunités économiques sur la scène internationale.
RENCONTRES | Bill Gates était à la Belgium House à Davos, invité par le Premier ministre Alexander De Croo avec le Roi Philippe et la Reine Mathilde, rapporte Belga. À l'événement du Forum économique mondial, Gates a soutenu l'ambition belge pour une énergie sans carbone, soulignant la combinaison de l'énergie renouvelable et nucléaire. La Belgique, organisant un sommet international sur le nucléaire, vise un rôle de premier plan.
THEMES | Le Premier ministre Alexander De Croo a discuté du conflit au Moyen-Orient avec son homologue qatari Al Thani, rapporte Belga. Le Qatar est vu comme un partenaire essentiel, notamment pour sa médiation dans le conflit Israël-Hamas. Les conséquences économiques, comme les perturbations dans le transport maritime en mer Rouge en raison des attaques houthies, ont été abordées. L'intelligence artificielle (IA) a également été un sujet majeur, avec l'accent sur la nécessité de réglementations, comme l'a souligné le Premier ministre De Croo en faisant référence au secteur pharmaceutique.
ÉCONOMIE
HÉRITAGE | En 2023, le Trésor belge a récupéré près de 16 millions d'euros provenant d'héritages non réclamés, selon les données publiées par le ministère des Finances et relayées par Brussels Times. Cette somme provient de 71 successions échues, où l'État peut revendiquer un héritage en l'absence d'héritiers connus ou lorsque les héritiers connus rejettent leur héritage. Le ministère des Finances a payé 14,7 millions d'euros d’impôts sur ces successions aux Régions.
TRANSPORT | En 2023, le North Sea Port, un port belgo-néerlandais, a connu une baisse de 11 % de transport de marchandises, avec un volume de 127,4 millions de tonnes, selon le média Belga, cette baisse est majoritairement due à la guerre en Ukraine et à la crise énergétique. Également, les États-Unis sont devenus le premier partenaire commercial du North Sea Port, avec 5,4 millions de tonnes de marchandises transportées en 2023, suivis du Royaume-Uni et du Brésil.
ÉCHANGES INTERNATIONAUX | Durant le mois de novembre 2023, les échanges internationaux de biens ont enregistré une nouvelle baisse, avec des diminutions respectives de 20,6% pour les exportations et de 22% pour les importations par rapport à la même période en 2022, selon un communiqué de la Banque Nationale de Belgique. Cette tendance est principalement due à la baisse des échanges de produits minéraux, et le recul du commerce de produits chimiques et pharmaceutiques, de métaux précieux ou non et de plastiques et caoutchouc. Cependant, la valeur totale des exportations et importations en 2023 reste supérieure à celle de 2021 pour les principaux produits échangés.
FMI | Le FMI met en garde contre le risque de dérapage budgétaire dans plus de 80 pays, soulignant le contexte électoral menant souvent à des dépenses accrues. Plus précisément, comme rapporté par l’Echo, le FMI rappelle la nécessité pour de nombreux pays, dont la Belgique, de reconstituer leurs réserves budgétaires et de gérer la dette accumulée depuis la pandémie de Covid-19.
SÉCURITÉ
EXERCICE MILITAIRE | La Belgique participe à l'important exercice militaire de l'OTAN "Steadfast Defender", impliquant des centaines de troupes de différentes forces, rapporte The Brussels Times. L'exercice vise à démontrer l'unité et la force au sein de l'OTAN, avec la Belgique soulignant son rôle stratégique dans la mobilité militaire. Le scénario simule une attaque potentielle de la Russie, déclenchant l'article 5 du traité de l'OTAN, et implique 90 000 militaires de pays membres de l'OTAN et de partenaires. L'exercice, se poursuivant jusqu'en mai, rappelle l'exercice Trident Juncture de l'OTAN en 2018 en réponse à l'annexion de la Crimée par la Russie.
PROGRAMME DE DÉFENSE | La Belgique devrait rejoindre le Future Combat Air System (FCAS) en tant qu'observateur, collaborant avec la France, l'Allemagne et l'Espagne pour développer les chasseurs européens de nouvelle génération, rapporte EURACTIV. Cette décision fait suite à des mois de discussions, la Belgique s'engageant à devenir observatrice et potentiellement membre à part entière du programme. Le FCAS, destiné à remplacer les chasseurs existants d'ici 2040, implique des négociations difficiles sur les contributions de l'industrie. La participation de la Belgique offre des avantages économiques pour son industrie aérospatiale et témoigne d'un engagement à long terme dans la recherche et le développement.
CONSEIL DES MINISTRES
CONTEXTE | Le Conseil des ministres se réunit tous les vendredi. Il est chargé de délibérer et de décider des politiques générales et d'assurer la cohésion politique au sein de la coalition gouvernementale. Il délibère également sur des questions spécifiques, notamment les projets d'arrêtés royaux, les projets de loi, les accords de coopération et les questions susceptibles de compromettre la solidarité gouvernementale. Le Conseil des ministres régit également le fonctionnement interne du gouvernement, désigne les membres qui représentent le gouvernement lors des cérémonies officielles et décide des ordres de mérite nationaux. Enfin, toute question touchant à l'opinion publique ou aux relations internationales est également débattue en Conseil des ministres.
19 JANVIER | Le Conseil des ministres du 19 janvier a pris plusieurs décisions, notamment la nomination de la présidente de la Commission Entreprises publiques. Un rapport global sur le système de contrôle interne de l'administration fédérale a été approuvé, tout comme le monitoring fédéral du risque de dépassement des crédits de personnel. Des marchés publics pour la Défense ont été lancés, et une stratégie globale concernant l'usage des datacenters de Belnet a été approuvée. Une dotation d'équilibre pour les travailleurs salariés et indépendants en 2024 a été validée. Des projets de loi sur la modernisation de la Commission des psychologues, les expertises en automobiles, la réforme des pensions, et les adaptations à la réglementation des pensions pour les artistes ont été approuvés. Des moyens supplémentaires pour les CPAS dans le contexte de la crise ukrainienne ont été redistribués. Des décisions ont également été prises concernant l'énergie, l'asile et la migration, la présidence belge de l'Union Benelux, et les règles applicables aux services numériques dans le cadre du marché unique.
...MAIS ÉGALEMENT
ÉCHÉANCES | Le Parlement belge vise le 8 mai comme date limite pour voter les textes de loi avant les élections du 9 juin, avec une possibilité théorique de déplacement, selon L’Écho. Des projets de loi importants, dont ceux liés au nucléaire et à la migration, sont en attente. La dissolution des chambres serait déclenchée par la publication au Moniteur de la liste des articles de la Constitution ouverts à révision. Cependant, jouer sur cette date comporte des risques de démobilisation politique et d'opposition accrue, d'autant plus avec le découplage des vacances scolaires.
PLAN ANTI FRAUDE | Le troisième plan de lutte contre la fraude du ministre belge des Finances, Vincent Van Peteghem, est bloqué en raison de l'opposition des libéraux à un élargissement de la disposition anti-abus, selon L’Écho. Des points de discorde persistent, notamment la confidentialité des documents et la suspension des délais d'investigation. Les libéraux estiment que l'extension proposée pourrait ouvrir une boîte de Pandore. Malgré des réunions, aucun accord n'a été trouvé, et une résolution semble improbable à quelques mois des élections.
SOCIÉTÉ CIVILE | Environ 30 organisations de la société civile ont lancé le site Everyone's Vote Counts pour encourager la participation électorale, particulièrement après la suppression de l'obligation de participation aux élections locales, rapporte Belga. L'initiative vise à remédier au désengagement politique, en fournissant des formations et des ressources de soutien pour un vote éclairé, soulignant l'impact de la politique sur la vie quotidienne.
MÉDIAS | Le distributeur de presse PPP a intenté un procès contre l'État belge et Bpost après l'annulation de la concession de presse, selon Belga. PPP conteste le soutien pendant la période de transition comme une "aide d'État illégale". L'affaire sera examinée devant le Tribunal de commerce de Bruxelles, PPP cherchant à stopper le soutien, assorti d'une amende journalière de 494 000 euros, en attendant l'approbation de la Commission européenne.
CYBER DÉFENSE | La ministre belge de la Défense, Ludivine Dedonder, insiste sur l'interopérabilité cruciale en matière de cyberdéfense entre les forces armées européennes, selon EURACTIV. Elle souligne la nécessité de transposer ce principe dans le domaine cybernétique pour faire face aux menaces. La ministre met également en avant le rôle essentiel de la cyberdéfense dans la protection des démocraties contre la désinformation et les cyberattaques, en faisant de cette question une priorité pendant la présidence belge du Conseil de l'UE.
MER ROUGE | La Belgique a annoncé sa participation à la mission de sécurité maritime de l'UE en mer Rouge pour protéger les navires des attaques des Houthis soutenus par l'Iran, rapporte EURACTIV. La frégate Louise Marie sera déployée pour assurer la reconnaissance maritime, accompagner les navires commerciaux et les protéger contre d'éventuelles attaques. La mission, axée sur la sécurité du transit dans la région, sera exclusivement défensive. La Belgique se joint à d'autres États membres de l'UE dans le cadre de cette opération.
NOS LECTURES HEBDOMADAIRES
Dans une pièce d’opinion intitulée “L’Europe doit faire un effort de lucidité”, Thomas Gomart (ifri) aborde les défis géopolitiques pour l'Europe, mettant en lumière la nécessité de choix stratégiques face aux changements rapides dans le monde. Il discute de divers sujets, dont les élections à Taïwan, les capacités militaires chinoises, les enjeux de l'industrie des semi-conducteurs à Taïwan, les tensions en mer Rouge avec les Houthis soutenus par l'Iran, et les défis posés par les actions de l'Iran.
Dans une tribune intitulée “L’autonomie stratégique européenne ne peut attendre”, Quentin Joris (Service économie/politique de L’Écho) souligne l'impératif pour l'Europe d'intégrer ses politiques industrielles et de défense face aux tensions mondiales croissantes. Il met en garde contre la dépendance actuelle envers la sécurité américaine et appelle à un sursaut européen, soulignant la nécessité d'investissements dans la défense et d'une politique de sécurité commune pour faire face aux menaces actuelles.
Dans une interview donnée à L’Écho, Bruno Tertrais, géopolitologue, discute de la "guerre des mondes", une réalité géopolitique complexe. Il évoque des influences historiques, l'interdépendance économique et estime que la guerre en Ukraine et à Gaza impactera les dynamiques régionales. Tertrais souligne le rôle limitatif de l'interdépendance et de la dissuasion nucléaire sur un conflit étendu, mais exprime des inquiétudes quant à la manipulation de l'information et à une éventuelle élection de Donald Trump en 2024.
TERUGBLIK OP...
DAVOS
IN HET KORT | België maakte zijn debuut op het 54e Wereld Economisch Forum in Davos en benadrukte zijn economie via het "Belgium House", meldt Belga. Premier Alexander De Croo leidde de delegatie en legde contacten met wereldleiders zoals Bill Gates. Vlaanderen zocht actief verbindingen met investeerders. Op de agenda stonden discussies over Russische diamanten en de uitbreiding van bepaalde sectoren onder internationale sancties. De aanwezigheid van België benadrukte de samenwerking en economische kansen op het internationale toneel.
ONTMOETINGEN | Bill Gates was in het Belgium House in Davos, uitgenodigd door premier Alexander De Croo met koning Filip en koningin Mathilde, meldt Belga. Tijdens het evenement van het Wereld Economisch Forum steunde Gates de Belgische ambitie voor een koolstofarme energie en benadrukte de combinatie van hernieuwbare en nucleaire energie. België, dat een internationale top over nucleaire energie organiseert, streeft naar een leidende rol.
THEMA'S | Premier Alexander De Croo besprak het conflict in het Midden-Oosten met zijn Qatarese collega Al Thani, volgens Belga. Qatar wordt gezien als een essentiële partner, met name vanwege zijn bemiddeling in het Israël-Hamas-conflict. Economische gevolgen, zoals verstoringen in het zeetransport in de Rode Zee als gevolg van Houthi-aanvallen, werden besproken. Kunstmatige intelligentie (AI) was ook een belangrijk onderwerp, met de nadruk op de noodzaak van regelgeving, zoals premier De Croo benadrukte met betrekking tot de farmaceutische sector.
ECONOMIE
ERFENIS | In 2023 heeft de Belgische schatkist bijna 16 miljoen euro opgeëist van ongeclaimde erfenissen, volgens gegevens gepubliceerd door het ministerie van Financiën en overgenomen door Brussels Times. Dit bedrag komt van 71 verlopen nalatenschappen, waar de staat aanspraak kan maken op een erfenis in afwezigheid van bekende erfgenamen of wanneer bekende erfgenamen hun erfenis afwijzen. Het ministerie van Financiën betaalde 14,7 miljoen euro aan belastingen op deze nalatenschappen aan de regio's.
TRANSPORT | In 2023 zag de North Sea Port, een Belgisch-Nederlandse haven, een daling van 11% in het goederenvervoer, met een volume van 127,4 miljoen ton, volgens het medium Belga. Deze daling is voornamelijk te wijten aan de oorlog in Oekraïne en de energiecrisis. Ook zijn de Verenigde Staten de belangrijkste handelspartner geworden van de North Sea Port, met 5,4 miljoen ton goederen vervoerd in 2023, gevolgd door het Verenigd Koninkrijk en Brazilië.
INTERNATIONALE HANDEL | In november 2023 registreerde de internationale goederenhandel opnieuw een daling, met respectievelijk 20,6% minder export en 22% minder import vergeleken met dezelfde periode in 2022, volgens een verklaring van de Nationale Bank van België. Deze trend is voornamelijk te wijten aan een afname van de handel in minerale producten en de daling van de handel in chemische en farmaceutische producten, edele en niet-edele metalen en kunststoffen en rubber. Desondanks blijft de totale waarde van de export en import in 2023 hoger dan die van 2021 voor de belangrijkste verhandelde producten.
IMF | Het IMF waarschuwt voor het risico van begrotingsoverschrijding in meer dan 80 landen en benadrukt de verkiezingscontext die vaak leidt tot verhoogde uitgaven. Specifiek, zoals gerapporteerd door l'Echo, herinnert het IMF veel landen, waaronder België, aan de noodzaak om hun begrotingsreserves aan te vullen en de opgebouwde schuld sinds de Covid-19-pandemie te beheren.
VEILIGHEID
MILITAIRE OEFENING | België neemt deel aan de belangrijke NAVO-militaire oefening "Steadfast Defender", waarbij honderden troepen uit verschillende strijdkrachten betrokken zijn, meldt The Brussels Times. De oefening heeft tot doel de eenheid en kracht binnen de NAVO te demonstreren, waarbij België zijn strategische rol in militaire mobiliteit benadrukt. Het scenario simuleert een mogelijke aanval van Rusland, waarbij Artikel 5 van het NAVO-verdrag wordt geactiveerd, en omvat 90.000 militairen uit NAVO-lidstaten en partners. De oefening, die tot mei doorgaat, herinnert aan de Trident Juncture-oefening van de NAVO in 2018 als reactie op de annexatie van de Krim door Rusland.
DEFENSIEPROGRAMMA | België zou zich als waarnemer moeten aansluiten bij het Future Combat Air System (FCAS), in samenwerking met Frankrijk, Duitsland en Spanje om de Europese gevechtsvliegtuigen van de nieuwe generatie te ontwikkelen, meldt EURACTIV. Deze beslissing volgt op maanden van discussies, waarbij België zich verbindt om waarnemer te worden en mogelijk volwaardig lid van het programma te worden. Het FCAS, bedoeld om de bestaande gevechtsvliegtuigen tegen 2040 te vervangen, omvat moeilijke onderhandelingen over de bijdragen van de industrie. De deelname van België biedt economische voordelen voor zijn lucht- en ruimtevaartindustrie en getuigt van een langetermijnbetrokkenheid bij onderzoek en ontwikkeling.
MINISTERRAAD
CONTEXT | De ministerraad komt elke vrijdag bijeen en is belast met het beraadslagen en beslissen over algemene beleidskwesties en het waarborgen van de politieke samenhang binnen de regeringscoalitie. Hij beraadt zich ook over specifieke kwesties, waaronder ontwerpen van koninklijke besluiten, wetsontwerpen, samenwerkingsovereenkomsten en kwesties die de regerings-solidariteit in gevaar kunnen brengen. De ministerraad regelt ook het interne functioneren van de regering, benoemt leden die de regering vertegenwoordigen bij officiële ceremonies en beslist over nationale verdiensteorden. Ten slotte worden ook kwesties die betrekking hebben op de publieke opinie of internationale betrekkingen in de ministerraad besproken.
19 JANUARI | De ministerraad van 19 januari heeft verschillende beslissingen genomen, waaronder de benoeming van de voorzitter van de Commissie Publieke Bedrijven. Een algeheel rapport over het interne controle systeem van de federale administratie is goedgekeurd, evenals de federale monitoring van het risico op personeelsoverschrijding. Aanbestedingen voor Defensie zijn gestart en er is een algemene strategie goedgekeurd met betrekking tot het gebruik van datacenters van Belnet. Een evenwichtsdotatie voor loontrekkenden en zelfstandigen in 2024 is goedgekeurd. Wetsontwerpen betreffende de modernisering van de Commissie Psychologen, auto-expertises, de pensioenhervorming en aanpassingen aan de pensioenregelgeving voor kunstenaars zijn goedgekeurd. Extra middelen voor het OCMW in het kader van de Oekraïense crisis zijn herverdeeld. Beslissingen zijn ook genomen met betrekking tot energie, asiel en migratie, het Belgische voorzitterschap van de Benelux Unie en de regels voor digitale diensten in het kader van de interne markt.
...MAAR OOK
DEADLINES | Het Belgische parlement streeft naar 8 mei als uiterste datum om wetsvoorstellen te stemmen vóór de verkiezingen van 9 juni, met een theoretische mogelijkheid tot uitstel, volgens L'Écho. Belangrijke wetsvoorstellen, waaronder die met betrekking tot nucleaire energie en migratie, liggen nog in het verschiet. De ontbinding van de kamers zou worden ingeleid door de publicatie in het Belgisch Staatsblad van de lijst van grondwetsartikelen die openstaan voor herziening. Spelen met deze datum brengt echter risico's met zich mee voor politieke demobilisatie en toenemende oppositie, vooral met het loskoppelen van de schoolvakanties.
ANTI-FRAUDE PLAN | Het derde plan van de Belgische minister van Financiën, Vincent Van Peteghem, ter bestrijding van fraude, wordt geblokkeerd vanwege de oppositie van liberalen tegen een uitbreiding van de anti-misbruikbepaling, meldt L'Écho. Geschilpunten blijven bestaan, waaronder de vertrouwelijkheid van documenten en de opschorting van onderzoekstermijnen. Liberalen vrezen dat de voorgestelde uitbreiding een doos van Pandora zou kunnen openen. Ondanks vergaderingen is er geen overeenstemming bereikt, en een oplossing lijkt onwaarschijnlijk enkele maanden voor de verkiezingen.
MAATSCHAPPELIJKE ORGANISATIES | Ongeveer 30 maatschappelijke organisaties hebben de website Everyone's Vote Counts gelanceerd om de verkiezingsdeelname aan te moedigen, met name na de afschaffing van de verplichting tot deelname aan lokale verkiezingen, meldt Belga. Het initiatief beoogt politieke betrokkenheid te bevorderen door training en ondersteunende middelen te bieden voor een geïnformeerde stem, waarbij de impact van beleid op het dagelijks leven wordt benadrukt.
MEDIA | Distributeur van pers PPP heeft een rechtszaak aangespannen tegen de Belgische staat en Bpost na de annulering van de persconcessie, meldt Belga. PPP betwist de steun tijdens de overgangsperiode als "illegale staatssteun". De zaak zal worden behandeld door de Rechtbank van Koophandel in Brussel, waar PPP probeert de steun stop te zetten, met een dagelijkse boete van 494.000 euro, in afwachting van goedkeuring door de Europese Commissie.
CYBERDEFENSIE | De Belgische minister van Defensie, Ludivine Dedonder, benadrukt het cruciale belang van interoperabiliteit op het gebied van cyberdefensie tussen de Europese strijdkrachten, meldt EURACTIV. Ze wijst op de noodzaak om dit beginsel in het cyberdomein toe te passen om bedreigingen het hoofd te bieden. De minister benadrukt ook de essentiële rol van cyberdefensie bij het beschermen van democratieën tegen desinformatie en cyberaanvallen, waarbij deze kwestie een prioriteit wordt tijdens het Belgische voorzitterschap van de Raad van de EU.
RODE ZEE | België heeft aangekondigd deel te nemen aan de maritieme veiligheidsmissie van de EU in de Rode Zee om schepen te beschermen tegen aanvallen van door Iran gesteunde Houthi's, meldt EURACTIV. De fregat Louise Marie wordt ingezet voor maritieme verkenning, begeleiding van commerciële schepen en bescherming tegen mogelijke aanvallen. De missie, gericht op de veiligheid van het scheepvaartverkeer in de regio, zal uitsluitend defensief zijn. België sluit zich aan bij andere EU-lidstaten in het kader van deze operatie.
ONZE WEKELIJKSE LEZINGEN
In een opiniestuk getiteld "Europa moet een inspanning van helderheid leveren", bespreekt Thomas Gomart (IFRI) de geopolitieke uitdagingen voor Europa en benadrukt hij de noodzaak van strategische keuzes te midden van snelle veranderingen in de wereld. Hij bespreekt diverse onderwerpen, waaronder de verkiezingen in Taiwan, de militaire capaciteiten van China, de kwesties rond de halfgeleiderindustrie in Taiwan, de spanningen in de Rode Zee met de door Iran gesteunde Houthi's, en de uitdagingen veroorzaakt door de acties van Iran.
In een opiniestuk met de titel "Europese strategische autonomie kan niet wachten" benadrukt Quentin Joris (Economie/Politiek Service van L'Écho) de noodzaak voor Europa om zijn industriële en defensiebeleid te integreren te midden van toenemende mondiale spanningen. Hij waarschuwt voor de huidige afhankelijkheid van de Amerikaanse veiligheid en roept op tot een Europese opleving, waarbij de noodzaak van investeringen in defensie en een gezamenlijk veiligheidsbeleid wordt benadrukt om de huidige bedreigingen aan te pakken.
In een interview met L'Écho bespreekt Bruno Tertrais, geopoliticus, de "oorlog der werelden", een complexe geopolitieke realiteit. Hij spreekt over historische invloeden, economische onderlinge afhankelijkheid en schat in dat de oorlog in Oekraïne en Gaza de regionale dynamiek zal beïnvloeden. Tertrais benadrukt de beperkende rol van onderlinge afhankelijkheid en nucleaire afschrikking bij een uitgebreid conflict, maar uit bezorgdheid over de manipulatie van informatie en een mogelijke verkiezing van Donald Trump in 2024.
Deze nieuwsbrief kwam tot stand met bijdragen van Sébastien Martino en Gabriel Papeians de Morchoven.
Ce bulletin fut rédigé grâce aux contributions de Sébastien Martino et Gabriel Papeians de Morchoven.